تاریخ شروع : 1403/02/01
مهلت ارسال : 1403/02/18
گرنت صندوق نوآوری و شکوفایی:
حمایت بلاعوض از طرح تا سقف 700 میلیون تومان
حمایت بلاعوض از طرح تا سقف 700 میلیون تومان
تولید ویروس‌های انکولاکتیک بیوسیمیلار با هدف ایمنی-ویروس‌درمانی سرطان‌های دستگاه گوارش
خلاصه فناوری
ویروس‌های انکولایتیک، ویروس‌هایی هستند که علاوه بر عدم بیماری‌زا بودن، توانایی انتخابی در حذف سلول‌های سرطانی دارند. این ویروسها، همچنان که سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند، به سلول‌های سالم آسیب نمی‌زنند و توانایی سیستم ایمنی را در تشخیص و نابود کردن سلول‌های سرطانی افزایش می‌دهند. این توانایی ممکن است به صورت وراثتی با ویروسها همراه باشد یا از طریق مهندسی ژنتیکی در آن‌ها ایجاد شود. امروزه، در سرتاسر جهان، از این روش در کنار سایر روش‌های درمان معمول سرطان، به عنوان مثال شیمی‌درمانی و پرتودرمانی استفاده می‌شود. ویروس‌های انکولایتیک در دهه‌ی اخیر، انقلابی در درمان انواع سرطان، به خصوص تومورهای توپر، ایجاد کرده‌اند. T-Vec اولین ویروس انکولایتیکی می‌باشد که تأییدیه سازمان غذا و دارو در ایالات متحده آمریکا را کسب کرده است. این ویروس در حال حاضر در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته به عنوان یک محصول تجاری، به بیماران مبتلا به سرطان تجویز می‌شود.
در این طرح، مدنظر است که بیوسیمیلار ویروس انکولایتیک T-Vec قابل تکثیر در دو دوز درمانی PFU/ml 106 و PFU/ml 108 تولید شود. همچنین هر یک از ویروس‌های انکولایتیک Onco-VV-TT، Onco-PemIL-2، Onco-MVA، Pexa-Vec در دوز درمانی PFU/ml 105 تولید خواهند شد. هر کدام از این ویروس‌های انکولایتیک، با همراهی سلول‌های NK، باعث مرگ بالای 80 درصد سلول‌های سرطانی روده بزرگ خواهند شد.
ضرورت مسئله
سرطان روده بزرگ با شیوع 10 میلیون مبتلا در سال 1400 در ایران، به سومین سرطان شایع در کشور تبدیل شده است. به طور مرسوم از روش‌های جراحی، شیمی‌درمانی و اشعه‌درمانی در درمان سرطان استفاده می‌شود. از آنجایی که این شیوه‌های درمانی به طور اختصاصی سلول‌های سرطانی را هدف قرار نمی‌دهند، آسیب زیادی به سلول‌های سالم رسانده و در نتیجه اثرات جانبی مخربی در بیماران بروز می‌کنند. در اکثر موارد، روش‌های درمانی مرسوم در ریشه‌کن‌سازی کامل تومور ضعف داشته و خطر برگشت مجدد بیماری وجود دارد. بنابراین ارائه رویکردهای درمانی جایگزین به منظور هدف‌گیری اختصاصی سلول‌های توموری ضروری است. ویروس‌های انکولایتیک نوعی از ویروس‌های دست‌ورزی شده ژنتیکی هستند که به تازگی در درمان انواع سرطان‌ها به کار برده می‌شوند. این ویروسها به‌علت دست‌ورزی‌های ژنتیکی به طور خاص باعث از بین رفتن سلول‌های سرطانی شده و به سلول‌های سالم آسیبی نمی‌رسانند. علاوه بر این، سطح ایمنی بالای استفاده از این ویروسها و شواهد اولیه از اثربخشی ضدتوموری آن‌ها در فازهای مختلف کارآزمایی‌های بالینی گزارش شده است. ویروس‌های انکولایتیک علی‌رغم هزینه کمتر از سایر روش‌های ایمنی درمانی مرسوم، کارایی نسبتاً بالاتری دارند. لذا بومی‌سازی بانکی از ویروس‌های انکولایتیک بیوسیملار و نوین برای درمان سرطان روده بزرگ ضروری است.
مسئله اصلی تحقیق
روش‌های ایمنی درمانی در دهه اخیر توانسته‌اند نتایج امیدبخشی در درمان سرطان‌های مختلف ارائه دهند. ویروس‌های انکولایتیک، نوعی از ویروس‌های دست‌ورزی‌شده ژنتیکی هستند که به تازگی در درمان انواع سرطان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ویروسها به‌علت دست‌ورزی ژنتیکی، به‌طور خاص سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند و به سلول‌های سالم آسیبی نمی‌رسانند. همچنین، استفاده از این ویروسها سطح ایمنی بالایی دارد و شواهد اولیه از اثربخشی ضدتوموری آن‌ها در فازهای مختلف کارآزمایی‌های بالینی گزارش شده است. در تاریخ ۲۷ اکتبر ۲۰۱۵، سازمان غذا و داروی ایالات متحده اولین ویروس انکولایتیک به نام T-Vec را برای استفاده در بیماران ملانوما با ضایعات تزریقی غیرقابل برداشت در پوست و غدد لنفاوی تایید کرد. این واکسن هم‌اکنون توسط شرکت Amgen تجاری‌سازی شده و توسط بیماران زیادی استفاده می‌شود. مکانیسم عمل انکولایتیک‌ها به این صورت است که با ورود و تکثیر در سلول‌های سرطانی، التهاب ایجاد می‌کنند و سلول‌های ایمنی را به محل تومور فراخوانی می‌کنند. به این ترتیب، علاوه بر تجزیه تومور توسط ویروس انکولایتیک، ریزمحیط توموری نفوذ‌پذیرتر می‌شود و سلول‌های ایمنی عملکرد بهتری دارند. با توجه به اینکه روش ویروس‌های انکولایتیک، نسبت به سایر روش‌های ایمنی‌درمانی، هدفمندتر و کم‌هزینه‌تر است، استفاده از آن در کشورهای توسعه‌یافته رو به افزایش است. لذا توسعه فناوری تولید ویروس‌های انکولایتیک، بومی‌سازی آن در کشور و همراه کردن آن، با روش درمانی سلول‌های NK در مهار سلول‌های سرطان روده بزرگ مدنظر می‌باشد. دستاورد حاصل از طرح، منجر به دسترسی بهتر محققین حوزه سرطان به انواع این ویروسها شده که در نهایت به توسعه یک روش درمانی سرطان جدید در سبد درمانی کشور می‌انجامد.
ویروس‌های انکولایتیک، ویروس‌هایی هستند که علاوه بر عدم بیماری‌زا بودن، توانایی انتخابی در حذف سلول‌های سرطانی دارند. این ویروسها، همچنان که سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند، به سلول‌های سالم آسیب نمی‌زنند و توانایی سیستم ایمنی را در تشخیص و نابود کردن سلول‌های سرطانی افزایش می‌دهند. این توانایی ممکن است به صورت وراثتی با ویروسها همراه باشد یا از طریق مهندسی ژنتیکی در آن‌ها ایجاد شود. امروزه، در سرتاسر جهان، از این روش در کنار سایر روش‌های درمان معمول سرطان، به عنوان مثال شیمی‌درمانی و پرتودرمانی استفاده می‌شود. ویروس‌های انکولایتیک در دهه‌ی اخیر، انقلابی در درمان انواع سرطان، به خصوص تومورهای توپر، ایجاد کرده‌اند. T-Vec اولین ویروس انکولایتیکی می‌باشد که تأییدیه سازمان غذا و دارو در ایالات متحده آمریکا را کسب کرده است. این ویروس در حال حاضر در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته به عنوان یک محصول تجاری، به بیماران مبتلا به سرطان تجویز می‌شود.
در این طرح، مدنظر است که بیوسیمیلار ویروس انکولایتیک T-Vec قابل تکثیر در دو دوز درمانی PFU/ml 106 و PFU/ml 108 تولید شود. همچنین هر یک از ویروس‌های انکولایتیک Onco-VV-TT، Onco-PemIL-2، Onco-MVA، Pexa-Vec در دوز درمانی PFU/ml 105 تولید خواهند شد. هر کدام از این ویروس‌های انکولایتیک، با همراهی سلول‌های NK، باعث مرگ بالای 80 درصد سلول‌های سرطانی روده بزرگ خواهند شد.
ضرورت مسئله
سرطان روده بزرگ با شیوع 10 میلیون مبتلا در سال 1400 در ایران، به سومین سرطان شایع در کشور تبدیل شده است. به طور مرسوم از روش‌های جراحی، شیمی‌درمانی و اشعه‌درمانی در درمان سرطان استفاده می‌شود. از آنجایی که این شیوه‌های درمانی به طور اختصاصی سلول‌های سرطانی را هدف قرار نمی‌دهند، آسیب زیادی به سلول‌های سالم رسانده و در نتیجه اثرات جانبی مخربی در بیماران بروز می‌کنند. در اکثر موارد، روش‌های درمانی مرسوم در ریشه‌کن‌سازی کامل تومور ضعف داشته و خطر برگشت مجدد بیماری وجود دارد. بنابراین ارائه رویکردهای درمانی جایگزین به منظور هدف‌گیری اختصاصی سلول‌های توموری ضروری است. ویروس‌های انکولایتیک نوعی از ویروس‌های دست‌ورزی شده ژنتیکی هستند که به تازگی در درمان انواع سرطان‌ها به کار برده می‌شوند. این ویروسها به‌علت دست‌ورزی‌های ژنتیکی به طور خاص باعث از بین رفتن سلول‌های سرطانی شده و به سلول‌های سالم آسیبی نمی‌رسانند. علاوه بر این، سطح ایمنی بالای استفاده از این ویروسها و شواهد اولیه از اثربخشی ضدتوموری آن‌ها در فازهای مختلف کارآزمایی‌های بالینی گزارش شده است. ویروس‌های انکولایتیک علی‌رغم هزینه کمتر از سایر روش‌های ایمنی درمانی مرسوم، کارایی نسبتاً بالاتری دارند. لذا بومی‌سازی بانکی از ویروس‌های انکولایتیک بیوسیملار و نوین برای درمان سرطان روده بزرگ ضروری است.
مسئله اصلی تحقیق
روش‌های ایمنی درمانی در دهه اخیر توانسته‌اند نتایج امیدبخشی در درمان سرطان‌های مختلف ارائه دهند. ویروس‌های انکولایتیک، نوعی از ویروس‌های دست‌ورزی‌شده ژنتیکی هستند که به تازگی در درمان انواع سرطان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ویروسها به‌علت دست‌ورزی ژنتیکی، به‌طور خاص سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند و به سلول‌های سالم آسیبی نمی‌رسانند. همچنین، استفاده از این ویروسها سطح ایمنی بالایی دارد و شواهد اولیه از اثربخشی ضدتوموری آن‌ها در فازهای مختلف کارآزمایی‌های بالینی گزارش شده است. در تاریخ ۲۷ اکتبر ۲۰۱۵، سازمان غذا و داروی ایالات متحده اولین ویروس انکولایتیک به نام T-Vec را برای استفاده در بیماران ملانوما با ضایعات تزریقی غیرقابل برداشت در پوست و غدد لنفاوی تایید کرد. این واکسن هم‌اکنون توسط شرکت Amgen تجاری‌سازی شده و توسط بیماران زیادی استفاده می‌شود. مکانیسم عمل انکولایتیک‌ها به این صورت است که با ورود و تکثیر در سلول‌های سرطانی، التهاب ایجاد می‌کنند و سلول‌های ایمنی را به محل تومور فراخوانی می‌کنند. به این ترتیب، علاوه بر تجزیه تومور توسط ویروس انکولایتیک، ریزمحیط توموری نفوذ‌پذیرتر می‌شود و سلول‌های ایمنی عملکرد بهتری دارند. با توجه به اینکه روش ویروس‌های انکولایتیک، نسبت به سایر روش‌های ایمنی‌درمانی، هدفمندتر و کم‌هزینه‌تر است، استفاده از آن در کشورهای توسعه‌یافته رو به افزایش است. لذا توسعه فناوری تولید ویروس‌های انکولایتیک، بومی‌سازی آن در کشور و همراه کردن آن، با روش درمانی سلول‌های NK در مهار سلول‌های سرطان روده بزرگ مدنظر می‌باشد. دستاورد حاصل از طرح، منجر به دسترسی بهتر محققین حوزه سرطان به انواع این ویروسها شده که در نهایت به توسعه یک روش درمانی سرطان جدید در سبد درمانی کشور می‌انجامد.
درباره تیم پژوهشی
| نام و نام خانوادگی | مقطع تحصیلی/ رشته | همکار/مشاور طرح | وضعیت شغلی |
| دکتر مهدی توتونچی | دکتری زیست‌شناسی جانوری و تکوین | مجری | عضو هیات‌علمی گروه ژنتیک و دانشیار پژوهشگاه رویان |
| دکتر مرضیه ابراهیمی | دکتری ایمونولوژی | همکار | عضو هیات‌علمی و استاد تمام پژوهشگاه رویان |
| پروفسور محمدرضا زالی | فوق تخصص گوارش و کبد | همکار | عضو هیات‌علمی و استاد تمام پژهشکده گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی |
| سیده نسیم میربهاری | دانشجوی دکتری تکوین | همکار | دانشجوی دکتری پژوهشگاه رویان |
| دکتر طه آزاد | دکتری پزشکی مولکولی | همکار | عضو هیات‌علمی و استادیار دانشگاه کویینز کانادا |
| دکتر شبنم شاهرخ | فوق تخصص گوارش و کبد | همکار | عضو هیات‌علمی و دانشیار پژهشکده گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی |
سوابق عرضه‌کننده فناوری و مسئول اصلی تیم پژوهشی
آقای دکتر مهدی توتونچی، دانشیار و عضو هیات‌علمی گروه ژنتیک در پژوهشگاه رویان و همچنین هیات‌علمی وابسته در پژوهشکده گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هستند. ایشان در قریب به ۹۵ طرح پژوهشی به عنوان مجری اصلی یا همکار طرح مشارکت داشته‌اند و دارای تالیفاتی از جمله سه کتاب در زمینه مهندسی ژنتیک می‌باشند. آقای دکتر توتونچی، مقالات ISI و علمی-پژوهشی متعددی در مجلات معتبر داخلی و خارجی منتشر کرده‌اند.ایشان دانشجویان زیادی در مقطع کارشناسی ارشد، دکتری و پسادکتری داشته‌اند و سوابق پژوهشی ایشان، تولید اولین سلول‌های پرتوان القایی در ایران، مطالعات بیوانفورماتیک بالینی و مهندسی ژنتیک است.
خانم دکتر مرضیه ابراهیمی، مدیر اداره فناوری و نوآوری پژوهشگاه رویان، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان کیان ایمن سلول و استاد تمام گروه سلول‌های بنیادی پژوهشگاه رویان هستند. خانم دکتر ابراهیمی تاکنون مدیریت پروژه‌های تحقیقاتی متعددی در حوزه سلول‌های بنیادی سرطان و خون‌ساز را بر عهده داشته‌اند. ایشان در حال حاضر مدیر پروژه درمان تومورهای مغزی به‌وسیله سلول‌های NK، تولید سلول‌های NK از خون‌بند ناف، بررسی اثر سلول‌های NK در ترکیب با سایر داروها برای هدف‌گیری سلول‌های سرطانی در بدخیمی‌های خونی، تولید وزیکول‌های خارج‌سلولی با قدرت هدف‌گیری سلول‌های سرطانی در چند سرطان مختلف می‌باشند.
خانم سیده نسیم میربهاری، دانشجوی استعداد درخشان دکتری رشته تکوین در پژوهشگاه رویان می‌باشند. خانم میربهاری مدتی در انستیتو پاستور ایران فعالیت داشته و در دو طرح علمی-پژوهشی در انسیتو پاستور همکار طرح بوده‌اند. سپس به عنوان کارشناس مطالعات سلولی و تحقیق و توسعه در شرکتی دانش‌بنیان به فعالیت‌های علمی خود ادامه دادند. ایشان از حدود ۳ سال پیش به صورت تخصصی در حوزه ویروس‌های انکولایتیک فعالیت می‌کنند و هم‌اکنون ۴ مقاله مروری و ۲ مقاله پژوهشی در این حوزه به صورت چاپ شده یا در دست چاپ در مجلات ISI دارند.
خانم دکتر شبنم شاهرخ، فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و کبد بزرگسالان، عضو هیات‌علمی و دانشیار پژوهشگاه گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هستند. خانم دکتر شاهرخ با انتشار ۶۵ مقاله در مجلات بین‌المللی سعی کرده‌اند که پلی میان مطالعات پایه و بالین ایجاد کنند. ایشان همچنین دو کتاب در حوزه مبانی سلولی و مولکولی بیماری‌های التهابی روده منتشر کرده‌اند.
مزایا
- کاهش احتمال مقاومت به درمان
- جلوگیری از رشد مجدد تومور با حذف سلول‌های بنیادی سرطانی
- مقرون به صرفه بودن نسبت به سایر روش‌های ایمنی‌درمانی
- هدفمندی و عدم آسیب به سلول‌های سالم بر خلاف روش‌های رایج درمان سرطان
- قابلیت کاربرد برای اکثر بیماران بدون نیاز به تشابه‌سنجی ژنتیکی
- دارای استاندارد‌های لازم محصولات بیوسیمیلار
کاربرد
- بیماران سرطان روده بزرگ مقاوم به درمان
- محققین حوزه سرطان، مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها
خروجی‌های مورد انتظار تحقیق
- بیوسیملار ویروس انکولایتیک T-Vec در دوز درمانیPFU/ml 106
- بیوسیملار ویروس انکولایتیک T-Vec در دوز درمانیPFU/ml 108
- بیوسیملار ویروس انکولایتیک Pexa-Vec در دوز درمانیPFU/ml 105
- ویروس‌های انکولایتیک جدید Onco-VV-TT در دوز درمانیPFU/ml 105
- ویروس‌های انکولایتیک جدید Onco-PemIL-2 در دوز درمانیPFU/ml 105
- ویروس‌های انکولایتیک جدید Onco-MVA در دوز درمانیPFU/ml 105
- مطالعات سلولی دوبعدی و سه‌بعدی اثربخشی ویروس‌های تولید شده در تخریب سلول‌های سرطانی
هزینه و زمان اجرای طرح
- هزینه اجرای طرح حدود 700 میلیون تومان برآورد می‌شود.
- مدت‌زمان اجرای طرح حدود 12 ماه برآورد می‌باشد.
تسهیم مالکیت فکری
- مالکیت معنوی: مشارکت‌کننده در مالکیت معنوی ناشی از اجرای تحقیق سهیم خواهد بود و انتشار مقاله مشترک توسط مجری و مشارکت‌کننده در ژورنال‌های داخلی و خارجی، ارائه مقاله در کنفرانس‌ها و سمینارها با موافقت و اشاره به نام همه دست‌اندرکاران مجاز خواهد بود.
- مالکیت منافع مادی: سهم مشارکت شرکت/شتاب‌دهنده متقاضی حداقل 10 و حداکثر 35 درصد خواهد بود (منافع مالی ناشی از توسعه این فناوری بر اساس توافق طرفین و مشترک خواهد بود و باتوجه‌به سهم آورده نقدی و غیرنقدی توسعه‌دهنده، سهم مالکیت قابل‌مذاکره و توافق است).
ارتباط با ما
شماره تماس:
021-88486498
اینستاگرام:
iran.challenges@
شماره تماس:
021-88486498
اینستاگرام:
iran.challenges@